પર્યાવરણ નું મહત્વ

પર્યાવરણ એટલે આસપાસનું વાતાવરણ. સ્વસ્થ જીવન માટે પર્યાવરણ શુદ્ધ હોય તે વાત અત્યંત મહત્ત્વની છે. વિજ્ઞાન અને ટેક્નોલૉજીના વિકાસથી ફુલાતા માનવી સમક્ષ પર્યાવરણની સુરક્ષાનો ગંભીર પ્રશ્ન ઊભો થયો છે. જો Y સુરક્ષા માટે સમયસર પગલાં ભરવામાં નહિ આવે તો વાતાવરણને શુદ્ધ રાખવું મુશ્કેલ થઈ પડશે.

વીસમી સદીમાં અનેક ઉદ્યોગો શરૂ થયા. તેનાં રસાયણો, ધુમાડો, કોલસા કે રૂની ઝીણી રજકણો વગેરેને કારણે હવા પ્રદૂષિત થાય છે. ગેસ લિકેજની સમસ્યા સર્જાતાં ‘ભોપાલ ગૅસ હોનારત’ જેવી ખૂબ મોટી જાનહાનિ થઈ હતી અને હાહાકાર મચી ગયો હતો. આજે અવાજનું પ્રદૂષણ પણ દિવસેદિવસે વધતું જાય છે.

પર્યાવરણ એ એક પ્રકૃતિ છે જે પૃથ્વી પરના આપણા જીવનને પોષે છે. આપણે આપણા જીવનમાં જે અનુભવીએ છીએ, શ્વાસ લઈએ છીએ અને ખાઈએ છીએ તે બધું પર્યાવરણમાંથી આવે છે. જેમ કે જમીન, છોડ, પાણી, હવા, સૂર્યપ્રકાશ, જંગલો, ખોરાક, નદીઓ અને અન્ય કુદરતી વસ્તુઓ પર્યાવરણમાં આવે છે.

પૃથ્વી પર યોગ્ય સંતુલન જાળવવા માટે પર્યાવરણનું એક સંપૂર્ણ ચક્ર છે. સ્વસ્થ વાતાવરણ પૃથ્વી પર જીવંત અને નિર્જીવ વસ્તુઓના વિકાસ અને સંવર્ધનને સમર્થન આપે છે. આપણા સ્વસ્થ જીવનનું અસ્તિત્વ પર્યાવરણ પર નિર્ભર છે જે પ્રકૃતિનું સંતુલન જાળવી રાખે છે.

તેથી, સ્વસ્થ અને શાંતિપૂર્ણ જીવન જીવવા માટે આપણા પર્યાવરણને સ્વચ્છ રાખવું ખૂબ જ જરૂરી છે. આપણા પર્યાવરણને બચાવવું અને જાળવવું મહત્વપૂર્ણ છે જીવનના અસ્તિત્વ માટે પ્રકૃતિનું સંતુલન

પર્યાવરણ પર અસર

કારણ કે માનવ પ્રવૃત્તિઓ પર્યાવરણ પર ઘણી અસર કરે છે. તેથી, પર્યાવરણ સલામત અને સ્વચ્છ હોવું જોઈએ, તેના વિના આપણે ભવિષ્યમાં આપણા જીવનના અસ્તિત્વની કલ્પના કરી શકતા નથી. અશુદ્ધ ઉદ્યોગ કચરો અને અન્ય અસુરક્ષિત તત્વો પાણીમાં છોડવાને કારણે જળ પ્રદૂષણ થાય છે.

વાહનો અને ઉદ્યોગોમાંથી હાનિકારક ધુમાડાના અનિયંત્રિત વિસર્જનને કારણે હવા પ્રદૂષિત છે. માટી અને અવાજનું પ્રદૂષણ આપણા પર્યાવરણને પણ અસર કરે છે. ગ્રીનહાઉસ વાયુઓના અતિશય સ્ત્રાવથી પૃથ્વીની સપાટીનું તાપમાન વધ્યું. ગ્લોબલ વોર્મિંગ પાછળનું આ કારણ છે. પૃથ્વી પર ભવિષ્યમાં આપણા જીવનનું અસ્તિત્વ ખતરનાક બની જશે.

આજકાલ, આપણે આપણા શરીરને જે ખોરાક પૂરો પાડીએ છીએ તે સ્વાસ્થ્યપ્રદ નથી કારણ કે તે કૃત્રિમ ખાતરોની ખરાબ અસરોથી પ્રભાવિત છે. આ ખાતરો સુક્ષ્મજીવાણુઓ પેદા કરતા રોગો સામે લડવા માટે આપણા શરીરની પ્રતિકાર શક્તિને ઘટાડે છે.

તેથી જ જો આપણે તંદુરસ્ત જીવનશૈલી જાળવી રાખીએ તો પણ આપણે ગમે ત્યારે બીમાર પડી શકીએ છીએ. જળ અને વાયુ પ્રદૂષણને કારણે અનેક સ્વાસ્થ્ય રોગો અને વિકૃતિઓ વધી રહી છે. પર્યાવરણીય પ્રદૂષણ આપણા રોજિંદા જીવનના ઘણા પરિબળો પર નકારાત્મક અસર કરી રહ્યું છે. આ સામાજિક, આર્થિક અને શારીરિક રીતે પ્રભાવિત પરિબળો છે.

પર્યાવરણમાં માનવ જવાબદારી

અદ્યતન તકનીકો પર્યાવરણનો નાશ કરે છે જે પ્રકૃતિના અસંતુલનમાં પરિણમે છે. ઔદ્યોગિક કંપનીઓમાંથી દરરોજ નીકળતો હાનિકારક ધુમાડો કુદરતી હવાને પ્રદૂષિત કરી રહ્યો છે. આ હવા મનુષ્યો, પ્રાણીઓ અને અન્ય જીવંત વસ્તુઓના સ્વાસ્થ્યને અસર કરે છે કારણ કે તેઓ દરરોજ શ્વાસ લે છે.

આપણી વ્યસ્ત અને અદ્યતન જીવનશૈલીમાં, આપણે દરરોજ આ પ્રકારની નાની ખરાબ ટેવોની કાળજી લેવી જોઈએ. દરેક વ્યક્તિએ પર્યાવરણના વિનાશમાં સકારાત્મક પરિવર્તન લાવવા માટે થોડો પ્રયાસ કરવો જોઈએ તે જરૂરી છે. આપણે આપણા પર્યાવરણને સુરક્ષિત અને પ્રદૂષણમુક્ત બનાવવા માટે પહેલ કરવી જોઈએ.

આપણા પર્યાવરણને સ્વચ્છ અને સુરક્ષિત બનાવવા માટે આપણે કેટલાક નિયમોનું પાલન કરવું જોઈએ. સ્વસ્થ વાતાવરણમાંથી આપણે આપણા જીવનમાં શુદ્ધ હવા, હરિયાળી અને પાણી શાંતિ અને નિર્મળ વાતાવરણ મેળવી શકીએ છીએ. સારું વાતાવરણ આપણા બાળકોના જીવનમાં ખુશીઓ લાવે છે. પર્યાવરણ સમાજ અથવા વ્યક્તિના વિકાસમાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે.

ધ્વનિ પ્રદૂષણ સામે કાયદો બનાવીને પર્યાવરણની ગુણવત્તામાં વધારો થઈ રહ્યો છે. ઉપરાંત, સાર્વજનિક વાહનવ્યવહારના ઉપયોગને પ્રેરણા આપવી. આપણે પોલી બેગનો ઉપયોગ બંધ કરવો જોઈએ, રસ્તા પર અથવા જાહેર વિસ્તારોમાં કચરો ફેંકવો જોઈએ નહીં.

આપણે જૂની વસ્તુઓનું રિસાયકલીંગ અપનાવી શકીએ છીએ, તૂટેલી વસ્તુઓને ફેંક્યા વિના રીપેર કરી શકીએ છીએ અને તેનો ઉપયોગ કરી શકીએ છીએ. અમે રિચાર્જ કરી શકાય તેવી બેટરી અથવા આલ્કલાઇન બેટરી અને ફ્લોરોસન્ટ લાઇટનો ઉપયોગ કરી શકીએ છીએ.

આપણે વરસાદી પાણીના સંરક્ષણને પણ અપનાવી શકીએ છીએ, પાણીનો બગાડ ઘટાડી શકીએ છીએ, ઉર્જા સંરક્ષણ, વીજળીનો ઓછો વપરાશ, વગેરે.સ્વસ્થ વાતાવરણ બનાવવા માટે લોકોએ વૃક્ષારોપણમાં ભાગ લેવો જોઈએ. આપણે મોટા અવાજે સંગીત સાંભળીને ધ્વનિ પ્રદૂષણ કરીએ છીએ જે પર્યાવરણને અસર કરે છે.

પર્યાવરણને બચાવવા માટે જાગૃતિ ફેલાવવી અને પ્રેરણાદાયી ભાષણો પૂરતા નથી. પર્યાવરણને બચાવવા માટે આપણે મજબૂત પહેલ કરવી જોઈએ.

'5મી જૂન વિશ્વ પર્યાવરણદિન'

આમ, આજે પર્યાવરણની સુરક્ષાનો પ્રશ્ન ઘણો ગંભીર બન્યો છે, આથી વિશ્વના દેશો ખૂબ જ ચિંતિત છે. વિશ્વના દેશોમાં પર્યાવરણ સુરક્ષા માટેની જાગૃતિ લાવવા દર વરસે 5મી જૂન વિશ્વ પર્યાવરણદિન’ તરીકે ઉજવાય છે. આપણે સૌ વનસ્પતિસૃષ્ટિ, જળસંપત્તિ અને જીવસૃષ્ટિના રક્ષણ માટે આપણાથી બનતા પ્રયત્નો કરવાનો દઢ સંકલ્પ કરીએ.